Quỹ được VinFuture thành lập vào năm 2020 với tầm nhìn tạo ra sự thay đổi có ý nghĩa trong cuộc sống hàng ngày của hàng triệu người bằng việc tôn vinh những nghiên cứu khoa học và đổi mới công nghệ mang tính đột phá. Giải thưởng VinFuture phù hợp với 17 Mục tiêu Phát triển Bền vững của Liên hợp quốc (SDGs) như xóa nghèo, chấm dứt nạn đói, nâng cao sức khỏe và chất lượng cuộc sống, tạo cơ hội hưởng thụ nền giáo dục tiến bộ, nước sạch, năng lượng tái tạo, giảm bất bình đẳng, ứng phó với biến đổi khí hậu,…
Mỗi năm Quỹ VinFuture sẽ trao một giải thưởng chính trị giá 70 tỷ đồng và ba giải đặc biệt mỗi giải trị giá 11,5 tỷ đồng, bao gồm giải đặc biệt dành cho nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển; giải đặc biệt dành cho nhà khoa học nữ; giải đặc biệt dành cho nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới.