SALAM PANDURANGA – GIẤC MỘNG CHIÊM BÀ

Categories: Tin Tức

SALAM PANDURANGA – GIẤC MỘNG CHIÊM BÀ

GIẤC MỘNG CHIÊM BÀ

Ở phía xa kia là một Palei Chăm đang đỏ lửa, tiếng kèn Saranai vang lên như lời mời gọi khách phương xa bước vào một thế giới nằm giữa ranh giới của mộng và thực. Hình ảnh ông Ka-ing múa đạp lửa trong lễ Rija Nagar trên tay cầm khăn – Siap và quạt – Tadik xung quanh là những ông già bà cả người Chăm đang ngồi dự lễ,… tất cả đó như đưa ta về một thoáng Champa với những hồi ức đẹp nhất được dệt nên từ những di sản còn sót lại của một vương triều Ấn hoá hùng mạnh đã từng tồn tại ngay trên chính miền đất đầy nắng và gió của miền Trung Việt Nam ngày nay.

Vòng xoay thời gian cuốn ta về ngày xa xưa, thời Champa của những tháng năm hùng mạnh nhất, tại những phế tích ngày nay đã từng là thành trì được dựng xây kiên cố, những họa tiết hoa văn đẹp mắt với nguồn cảm hứng từ thiên nhiên, cỏ cây hoa lá và sử thi được chạm trổ tinh tế, những thành quách nguy nga ấy ngỡ sẽ tồn tại dài lâu cùng tuế nguyệt. Những âm thanh lạ tại của hệ ngôn ngữ Nam Đảo ảnh hưởng mạnh mẽ vốn từ cổ xưa của Ấn Độ được phát ra qua những cuộc chuyện trò của quần chúng nhân dân hay giới quý tộc tựa hồ như hải triều âm, có những thoáng chút của phạm âm thật đẹp. Người Champa có tinh thần tôn giáo khá mạnh mẽ, những công trình đền tháp tưởng nhớ thượng đế Shiva được dựng xây khắp nơi, những vị vua Chàm chú trọng đến việc dựng xây các công trình có quy mô lớn, những công trình được xây nên vừa thể hiện được sự phát triển cực thịnh về kinh tế của đất nước, đồng thời còn thể hiện được tinh thần quốc gia, sự cấu kết cộng đồng mạnh mẽ. Tại nơi những đền tháp linh thiêng âm vang của nhạc cụ cùng những điệu múa như những cánh hoa nở rộ giữa vùng hoang mạc đầy nắng và gió, những điệu múa như mang quá khứ về với hiện tại, như đang kết nối con người với thế giới của thánh thần đầy quyền năng, nó là sự huỷ diệt cái cũ để cho ra đời cái mới, là sự tiêu diệt cái ác để nâng lên điều thiện,…

Rồi những cuộc chiến nổ ra, những quốc gia xung quanh cũng hùng mạnh không kém, cuộc chiến với Phù Nam đã đôi lần khiến cho Champa mất sức, nhưng cuộc chiến cũng là một sự tiếp xúc về văn hoá của những quốc gia Ấn hoá, sự giao lưu đã để lại những thành quả nhất định dù máu và nước mắt đã có lúc chảy ra thật nhiều. Hình ảnh của những vị Raja-di-raja hiện lên như một biểu tượng của thần linh, trang phục sáng lên bởi chất liệu vàng, hoa văn hoạ tiết đẹp mắt và có phần cách điệu hoá. Hình ảnh vua Chàm cưỡi trên voi chiến xung quanh là những vị tướng thiện chiến nếu được vẽ lại chắc chắn sẽ đẹp không thua kém bất cứ bức danh hoạ nào mà chúng ta có thể thấy được. Chiến tranh đi qua, những xóm làng thành thị lại quay về với sự bình an, những cư dân Champa lại diện cho mình những chiếc sarong đẹp nhất trên đầu đội những mâm Thong hala đầy hoa và quả cùng nhau lên tháp thiêng để làm làm lễ tạ ơn thánh thần và tưởng nhớ tổ tiên, và trong không gian ấy không thể thiếu âm ba của tiếng trống Paranưng huyền thoại.

Sự thay triều đổi đại, sự mâu thuẫn giữa các thành viên trong Mandala Champa đã khiến cho vùng đất huyền thoại ngày nào nay đứng trước bờ vực của sự diệt vong, và sáp nhập. Cây rừng như cũng biết quý trọng những công trình mang dấu ấn của sự thiêng liêng, nơi gắn bó của bao lớp người mang dòng máu Champa mà đã mọc lên bao phủ cả một vùng trời, những công trình vĩ đại ngày nào nay nằm giữa rừng sâu đại ngàn, sự u tịch ấy làm cho bao lớp người như chúng ta cứ ngỡ nơi đây chưa từng có mặt bất kỳ con người nào từng sinh sống, cũng vì có sự bao phủ của cây xanh và thú dữ mà những công trình ấy qua thời gian vẫn còn gìn giữ được phần nào giá trị về kiến trúc lẫn những báu vật được gìn giữ dưới lòng đất sâu.

Tiếng kèn saranai vừa dứt, ông Ka-ing đã hoàn thành nghi thức đạp lửa, người khách phương xa quay về lại với phút giây hiện tại, không gian lúc này vẫn là một Palei Chăm bình an, những người Chăm Bà La Môn cùng với người Chăm Bà Ni vẫn đang miệt mài tổ chức lễ hội đầu năm của tháng giêng Chăm lịch.
Người Chăm ngày nay là hậu duệ của vương triều Champa vĩ đại, tiếp nối truyền thống của tổ tiên xa xưa người Chăm tổ chức đời sống xã hội lấy nền tảng tôn giáo làm giá trị tinh thần và cấu kết cộng đồng. Người Chăm Bà La Môn hay Chăm Bà Ni vẫn duy trì những bản sắc riêng, những giá trị không thể lẫn vào đâu được trên bản đồ cộng đồng các dân tộc Việt Nam ngày nay như nét đẹp trong những điệu múa đội nước, múa quạt của những cô gái Chăm hoặc hình ảnh những đôi tay khéo léo nặn nên những đồ dùng bằng gốm mang dấu ấn Chăm đậm nét,…

Là một khách phương xa xê dịch đến với vùng đất mà khi xưa đã từng là cương thổ của Champa, hoà mình vào không gian mang đậm màu sắc Chăm mới thấy rõ được nét đẹp trong chiều sâu văn hoá, và nét đẹp tâm hồn của những con người sống ở vùng đất khô hạn mà vẫn nảy nở vô cùng phong phú. Giấc mộng Chiêm Bà ấy sẽ ngày càng phong phú hơn khi ai trong chúng ta có dịp sống trong nhịp điệu Chiêm Bà với hơi thở của đời sống lẫn lễ hội.